سد اکباتان :همه چیز درباره دریاچه سد اکباتان

سد اکباتان یا سد شهناز سابق ، بزرگترین سد استان همدان و همچنین اولین سد بتنی این استان می باشد . دسترسی این سد از طریق جاده همدان ملایر، به سمت روستای یلفان می باشد که جاده ای بسیار سرسبز و جنگلی دارد. ارتفاع این سد در ابتدا 54 متر بوده که بعد ها به 79 متر افزایش پیدا کرده است. همچنین سد اکباتان دارای ظرفیت 36 میلیون متر مکعب آب می باشد. در این مقاله از علم بلاگ به بررسی کامل سد و دریاچه سد اکباتان می پردازیم

تاریخچه سد اکباتان

پروژه احداث سد اکباتان (شهناز) در سال 1338 شروع شد و در سال 1342 با ارتفاع 54 متر و طول تاج 286 متر به بهره برداری رسید. این سد از سد های بنتی وزن دار است که با توجه به جغرافیای منطقه ساخته شده. بعد ها به دلیل افزایش جمعیت و افزایش نیاز آب منطقه، ارتفاع این سد به 79 متر و طول آن به حدود 600 متر افزایش یافت. هر چند امروزه این حجم سد (حدود 36 میلیون متر مکعب) حجم کمی به شمار می رود، ولی نیاز آب منطقه را رفع میکند و مشکلی از بابت تامین آب در این زمینه وجود ندارد.

معماری دریاچه و سد اکباتان همدان

براساس تحقیقات و بررسی های انجام شده می توان گفت در این سد ماکزیمم تنش حدود ۷۰ درصد در مقایسه به قبل از افزایش ارتفاع در اثر زمین لرزه ها بیشتر شده است و در کنار آن مشاهده می شود که این دریاچه قبل از افزایش ارتفاع دارای سختی بسیاری بوده و پس از مرتفع سازی این سد از سختی آن کاهش یافت. دیواره سد اکباتان با ۷۲ متر ارتفاع دارای ۵ متر عرض بوده و در اجرای افزایش ارتفاع ۱۵۰۰ متر آمارتوربندی و ۵۹۵ متر مربع قالب بندی صورت گرفته است؛ و پس از حفاری در اجرای ژئوتکنیک آن ۲۱۰۰ تن سیمان مصرف شده و در بدنه و سازه های ۳۱۰۰۰۰ متر مکعب بتن ریزی صورت گرفته است.

مقیاس دریاچه سد اکباتان

جهت مقایسه حجم دریاچه سد اکباتان میتوان به سد کرخه اشاره کرد

سد کرخه حدود 6000 میلیارد متر مکعب ظرفیت دارد که حدودا معادل 170 برابر

با توجه به عکس می توان متوجه شد که سد کرخه عمق بسیار زیادی هم دارد

سیر تاریخی و فرهنگی

جهت سهولت کنترل یکنواختی سازه سد جدید در پایین دست قدیم احداث و تاسیس شد از این رو سد قدیمی در داخل سد جدید واقع شد. این سد منطقه ای برای حضور پرندگان مهاجر بوده و این پرندگان در رده گونه های مختلف تقسیم بندی می شوند. از این گونه های مختلف می توان به اردک سر حنایی، کشیم، بوتیمار، باکلان، لک لک و غیره اشاره نمود. این پرندگان در نیمه دوم سال در اوایل فصل زمستان در اطراف و سطح آب این سد قدیمی مشاهده می شوند. همچنین در طی سال های اخیر این سد مکانی برای اجرای ورزش های آبی همانند قایقرانی و اسکی روی آب بوده است. شما با حضور در این منطقه می توانید سری به روستای سنگی ورکانه زده و طبیعت دست نخورده این روستا را از نزدیک مشاهده کنید.

کاربرد تفریحی

وجود برق، دسترسی مناسب، طبیعت زیبای فضای پیرامون و فاصله اندک آن با شهر همدان این دریاچه را به تفریگاهی مناسب تبدیل کرده‌است.

در مسیر و در حاشیه رودخانه و روستای سنگستان و تفریجان، باغات و مزارع کشاورزی قرار دارد.

علاوه بر فضای سبز موجود، در سال‌های اخیر، حدود ۱۵ هکتار از اطراف سد درختکاری شده‌است و از درختانی مانند صنوبر، کاج، اقاقیا و زبان گنجشک پوشیده شده، که به زیبایی و لطافت هوای آن افزوده‌است.

وجود زمینه‌های مذکور، قابلیت ایجاد تعدادی از ورزش‌های آبی مانند قایقرانی. و اسکی روی آب را فراهم آورده. و تأسیساتی از قبیل یک باب مهمانسرا. رستوران. تعدادی اتاقک اقامت موقت با امکانات اولیه و یک باب چایخانه سنتی نیز در محل سد ایجاد شده‌است.

اگر چه تأسیس سد اکباتان با هدف تأمین ۳۵٪ آب مصرفی شهر همدان و آب کشاورزی ۸۰۰ هکتار از زمینهای پائین دست سد بوده‌است، ولی به دلیل ویژگی‌هایی مانند نزدیکی به شهر، فضای سبز اطراف و دریاچه سد، موجب شده‌است که کاربری تفریحی نیز به آن افزوده گردد. / ویکی پدیا

پرسش و پاسخ